دانستنیهایی درباره جزیره قشم

جزیره زیبای قشم در حد فاصل خلیج فارس و دریای بزرگ عمان و در دهانه تنگه هرمز واقع شده است

این جزیره زیبا حدود 1500 کیلومتر مربع وسعت دارد و بین جزایر خلیج فارس بزرگترین جزیره از نظر وسعت میباشد . مناطق طبیعی بکر و دیدنی این جزیره را جزایر دیگر متمایز کرده . این جزیره به دلیل همجواری با جزایری مثل لارک ، هنگام ، هرمز ، تنب بزرگ ، تنبگ کوچک و ابوموسی از موقعیت جغرافیایی خاصی برخوردار بوده و دارای اهمیت استراتژیکی دیده بانی و دروازه بانی خلیج فارس میباشد .

شرایط اقلیمی جزیره قشم

دماى متوسط ساليانه جزيره قشم حدود 26 درجه سانتى‌گراد، با متوسط حداکثر و حداقل دماى روزانه به ترتيب 33 و 18 درجه سانتى‌گراد است . قشم در گروه سرزمين‌هاى گرم و خشک قرار مى‌گيرد و اين در حالى است که رطوبت نسبى هوا در قشم بالاست. فشار هوا در قشم بين 1015 تا 1018 ميلى‌بار جيوه است که در تابستان به دليل گرماى زياد، فشار هوا به کمتر از 1000 ميلى‌بار مى‌رسد اختلاف درجه حرارت فصلى اين جزيره بسيار زياد است. گرم‌ترين زمان‌ها 10 تير تا 10 شهريور و سردترين ماه‌ها دى و بهمن است. در جزيره قشم حداکثر و حداقل دماى مطلق 46 و صفر درجه سانتى‌گراد به ثبت رسيده است. درجه حرارت آب دريا در سطح، از حداقل 22 درجه سانتى‌گراد در زمستان تا حداکثر 32 درجه سانتى‌گراد در تابستان تغيير مى‌کند. درجه حرارت آب به ازاى هر پنج متر افزايش عمق، يک درجه سانتى‌گراد کاهش مى‌يابد . جريان‌هاى دريايى اصلى اطراف جزيره حاصل جزر و مد بوده و سريع‌ترين آن در محدوده بين پل و لافت کهنه قابل مشاهده است و سرعت آن به 3 گره دريايى مى‌رسد. جهت جريان در هنگام مد به طرف غرب و در هنگام جزر به طرف شرق است . دو جزر و دو مد در مدت شبانه‌روز در اطراف جزيره قشم رخ مى‌دهد که اختلاف ارتفاع متوسط آنها 2 تا 3 متر است. امواج دريا در اطراف قشم اغلب کمتر از يک متر ارتفاع دارند و از اين‌رو مى‌توان درياى اطراف قشم را يک درياى آرام خواند. اما در سواحل جنوبى و شرقى گاه امواج بلندتر از 3 متر نيز قابل مشاهده است . ميزان شورى آب دريا در اطراف قشم 35 در هزار و رنگ آب دريا بيشتر سبز مغز پسته‌اى و در برخى موارد آبى رنگ است.

جاذبه های گردشگری

غارهای خربس

در فاصله 10 کيلومترى غرب شهر قشم، خربز در ميانکاسه‌اى وسيع قرار گرفته که اطراف آن را دايره‌وار تپه‌هاى کوتاه و بلند مرجانى پوشانيده‌اند . اين روستا حداقل تا زمان ساسانيان (1400 سال قبل) مکانى آباد و محل تردد سياحان و کشتى‌بانان بوده است .

روستاى بزرگ خوربيز يا خربس (خربز) (XARBEZ) اکنون کاملاً ويران شده و جز کلاته گورستان و برکه‌اى از آن باقى نمانده است . نام خربس خود واژه‌اى است که در زبان پهلوى از آن مى‌توان نشان يافت . در جلو همين قلعه، در فاصله‌اى نه چندان دور از غارهاى خربس، گورستانى وسيع و قديمى وجود دارد که هم گورهاى پيش از اسلام و هم بعد از اسلام در آن ديده مى‌شود . در مياندشت خربس، وقتى رو به شمال بايستيم، آثار ساختمانى قلعه مخروبه‌اى از سنگ را مى‌بينيم که احتمال مى‌رود در دوران بعد (از صفويه به بعد) آن سنگ‌چين‌ها را چندبار بازچين کرده و دوباره فروريخته باشد . اين غارها که از پديده‌هاى کهن زمين‌شناختى به شمار مى‌روند، همراه با ديگر پديده‌ها و کوه‌ها و خود جزيره قشم دنباله چين‌خوردگى‌هاى رشته کوه‌هاى زاگرس هستند که در هزاره‌هاى گذشته از زير آب سربرآورده‌اند. روشن است که اين غارها در دوره‌هاى تمدنى بعد دچار دگرگونى و تغييرات ديگرى شده‌اند . غارهاى خربس را به لحاظ شکل و ساختار با دخمه‌هاى آذربايجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقايسه مى‌کنند. غارهاى خربس به ويژه از نظر فضاهاى درونى شکل و طرح اوليه خود را حفظ کرده و به همان صورت کهن خود باقى‌مانده است .

قلعه پرتغالیها

آلبوكرك، جزاير دهانه خليج فارس را تصرف كرده و از اين طريق بر راه بازرگاني دريايي بين هند و اروپا تسلط يافت، چيرگي پرتغاليها براين آبراه مهم دريايي 110 سال طول كشيد . این قلعه در سال 1507 میلادی به فرمان " آلفونسو آلبركرك " دریانورد پرتغالی در جزیره قشم احداث شد . سرانجام در سال 1623 ميلادي اين قلعه و ديگر پايگاهها در دهانه خليج فارس را يكي از سرداران صفوي متصرف شد و ايرانيان تا امروز براين پرارزش ترين آبراهه دنيا چيره هستند .

قبرستان انگلیسیها

از اين مكان كه در 135 كيلومتري شهر قشم در بندر باسعيدو قرار دارد و تنها قبر شماري از ماموران دولت انگليس، دكل ديدباني و قلعه كوچك ساحلي، اسکله سنگی و توپ باقي مانده است . اين قبرستان باقي مانده محل زندگي شماري از انگليسي ها در زمان فتحعلي شاه است . از جمله موارد ديدنى اين قبرستان علاوه بر سنگ گورهاى قديمى و شکسته، وجود يک ستون يادبود در آن است که همچنان تا به امروز به يادگار مانده است. البته سنگ نبشته‌هاى اين بنا را نيز شکسته‌اند و چنين که پيداست بيشتر قبرها ويران و نبش شده است.

چاه های طلا

تعداد چاه‌ها بيش از 50 الى 60 حلقه است که عموماً آب دارند مگر آنها که از گل و لاى انباشته شده و بايستى لاى‌روبى شوند . بعضى نوشته‌اند آب آنها از باران و سرريز تل و صخره بالادست تأمين مى‌شده است به همين دليل ”تل آو“ ناميده شده‌اند و به مرور به ”طلا“ شهرت يافته‌اند . چاه‌هاى کنده شده در بندر لافت که در سنگ سيست کوه و در مکانى گود حفر شده‌اند و به مثابه ”آرتزين“ عمل مى‌کنند . چندين درخت کهور کهن، ساقه‌هاى پيچ در پيچ و گره خورده و قطور خود را درون سنگ فرو برده‌اند تا ريشه‌شان را به آب برسانند. مردم منطقه اين چاه‌هاى آب و درختان را مقدس مى‌شمارند و در کنار چاه‌ها و زير سايه درختان قربانى مى‌کنند و بر شاخه‌هاى کهن‌ترين درخت با پارچه‌هاى سبز دخيل بسته‌اند. مردم بومى معتقدند که اين درخت‌ها حافظ و نگهبان آب چاه‌ها هستند و سرسبزى آنها نشان‌دهنده وجود آب شيرين در محل است. آب شيرين و زلال در سفره زيرزمينى و در سنگ شيست جريان دارد که در گودى‌ها تا 10 متر و در بلندى‌هاى در عمق بيشترى به آب رسيده‌اند. مردم معتقدند که در قديم تعداد چاه‌ها 366 حلقه (طبق روزهاى سال کبيسه) بوده که هر چاه به مصرف يک روز در طى سال مى‌رسيده است. از اين چاه‌ها امروزه نزديک به 70 حلقه باقى‌مانده است.

دره ستاره ها

بر اساس یك افسانه قدیمى جزیره نشینان، دره ستاره ها را شب هنگام محل آمد و شد ارواح و اجنه مى دانند كه این باور از نظر علمى هنوز اثبات نشده است .

بنا به تحقیق آنوبانینى؛ اهالى محل عقیده دارند ستاره اى از آسمان افتاده و اشكال عجیبى را از خاك و سنگ و ماسه پدید آورده است . دره ستاره ها با قدمت حدود 2 میلیون سال،كه بر اثر فرسایش خاك، سنگ و ماسه ناشى از باد و باران و رگبارها به وجود آمده است، شاهكار كم نظیر طبیعت در جزیره زیباى قشم است. قدمت دره ستاره ها مربوط به دوره زمین شناسى سنوزوئیك (حدود 2 میلیون سال) است . از شهر قشم كه به سمت ساحل جنوبى آن حركت كنید به روستاى «بركه خلف» مى رسید . روستاى بركه خلف در فاصله 5 كیلومترى از در شمال این روستا یكى از زیباترین جلوه هاى فرسایش در جزیره قابل مشاهده است . ادامه راه، جاده خاكى است كه شما را به دره ستاره ها مى رساند. نوشته زیر به طور دقیق متن تابلوى راهنماى نصب شده در محل دره ستاره هاست .

دره ستاره ها كه اهالى بومى به آن ستاره افتاده یا استاره كفته نیز مى گویند از زیباترین جلوه هاى فرسایش در جزیره پهناور قشم است اهالى معتقدند پس از فرو افتادن ستاره اى در این محل و بر اثر ضربه اى سهمگین، خاك از زمین بالا آمده و به هر شكلى كه بوده خشك شده و چنین اشكالى پدید آمده است . به دلیل شكل ویژه این دره و انواع حجم ها و پدیده هاى فرسایش موجود در آن وزش بادهاى تند و گردش هوا در لابه لاى ستون ها و حفره هاى موجود در دره تولید صدا مى كند و به دلیل این صداها ست كه اهالى معتقدند با تاریك شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه است و بنا براین از ورود به آب در شب خوددارى مى كنند . زیبایى دره ستاره ها در شب هاى مهتابى در لحظاتى كه سكوت همه جا را فرا گرفته و آسمان و ستاره ها در نزدیكى زمین احساس مى شوند، دو چندان است. در گوشه و كنار ستون ها و دره ستاره ها راه هاى تنگ، باریك و گاه پهن و وسیع وجود دارد كه با نظم خاص خود چشم هر بیننده اى را خیره میکند .

دره ستاره ها در واقع یك ناحیه فرسایش یافته از سوى آب هاى سطحى، رگبارهاى فصلى و تندبادها است. فلات اولیه كه هنوز در بخش شمالى به صورت كم و بیش دست نخورده باقى مانده، در ارتفاع بین 7 تا 10 مترى از كف دره قرار دارد و جنس آن ماسه سنگ با سیمان آهكى سست و پر از پوسته هاى فسیلى است .

در هر صورت براى رفاه حال بازدیدكنندگان و گردشگران در ابتداى سال 85 به دستور مدیرعامل منطقه آزاد قشم و با همت معاونت سیاحتى و گردشگرى سازمان و كمك اهالى و شوراى اسلامى روستاى بركه خلف راه دسترسى به دره ترمیم و براى ایجاد امكانات رفاهى و بهداشتى اقداماتى صورت پذیرفته است .

منظره هاى این دره واقعاً قشنگ و جالب هستند. در گوشه و كنار ستون ها و كنگره ها با اشكال متنوع و جالب به چشم مى خورند و بین اینها راه هاى تنگ و باریك و گاهى پهن و وسیع وجود دارد. علاوه بر این شكاف ها و سوراخ هاى بزرگ و كوچكى هم ایجاد شده اند كه ممكن است این تصور را ایجاد كنند كه موجودى عجیب و غریب در دل آن تاریكى ها زندگى مى كند. با وجود این اشكال و طرح هاى عجیب بیخود نبوده كه در شبهاى تاریك مردم فكر مى كردند اشباح و اجنه در این دره رفت و آمد مى كنند .

مسیرهای گردشگری جزیره قشم

پارک زیبای ساحلی ( در دماغه جنوب شرقی جزیره – در بخش جنوبی شهر قشم

- پارک سنتی زیتون) با ساحلی زیبا ، آلاچیق های درست شده از شاخه های نخل و رستوران های متعدد .

از شهر قشم که بیرون بیایید و به موازات ساحل جنوبی به سوی غرب جزیره بروید ، از این شهرها و روستاها ( که نام های زیبای ایرانی دارند ) می گذرید: تورگان ، خربس ، بندر کر، رگو، سوزا ، لردی ، بندر صیادی مسن ، تیاب ، دراز، نقاشه ، بندر صیادی سلخ ، کارگه ، کانی ، دوستکو، باسعیدو

- زیارتگاه شاه شهید ( در کیلومتر 10 ساحل جنوبی – بر بلندای کوه خربس )

- غارهای تاریخی خربس ( بازمانده از دوران مادها – بر سینه کوه خربس )

پلاژ سیمین ( یکی از زیباترین ساحل ها ، با ماسه های نرم و آب های زلال این پلاژ مجهز به رستوران و واحدهای اقامتی مجهز است)

جزیره ناز( در کیلومتر 22 – هنگام مد آب دریا باید با قایق به این جزیره کوچک رفت ولی هنگام جزر می توان پای برهنه بر ماسه های مرطوب ، قدم زنان تا جزیره ناز رفت و از بلندای آن به تنگه هرمز و جزیره لارک نگریست .)

مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی خلیج فارس ( در کیلومتر 15 – با مرکز پرورش گل های مینیاتوری، قارچ های خوراکی رنگی ، ارکیده های زیبا و....)

- دره ستاره ها (مجموعه ای اعجاب انگیز از پدیده های زمین شناسی و غولسنگ ها و کوهسرها در روستای برکه خلف.)

- خلیج لاک پشت ها (و تماشای لاک پشت های بزرگ و کوچک دریایی ، شناور در سطح آب و نزدیکی ساحل.)

مدرسه تاریخی کمالیه ( در روستای بند حاج علی – مدرسه ای دینی برای آموزش طلبه ها ، معماری با شکوه به شکل قدس ، کتابخانه مجهز ، شبستان بزرگ و زیبا و.... )

- بندر و شهر صیادی سوزا ( و صیادان تازه از دریا بازگشته، با انواع ماهی ها برای عرضه در ساحل و فروش در همان پای قایق )

- زیستگاه فلامینگوها( به ویژه در فصل زمستان و بعد از بارندگی که برکه های پیرامون سوزا و مسن پر از آب می شوند .)

نخلستان ( منطقه دیرستان و نخلستان های پر دامنه آن ، به ویژه در تابستان و نخل های نشسته به بار ، با خوشه های طلایی و قهوه ای خرما )

- ساحل تخمگذاری لاک پشت های دریایی ( در ساحل روستای شیب دراز ، در فصل بهار)

- اکو پارک قشم برای دوستداران طبیعت و کسانی که مایلند چادر خود را در کنار دریا برپا کنند.

- جزیره هنگام و طاق ها و غارهای ساحلی آن ، در خط ساحل جنوبی جزیره ، ساکت و زیبای غرب جزیره و خزندگان به جای مانده از نسل دایناسورها - گله های دلفین و بازیگوشی این موجودات زیبا در آب - آکواریوم دریایی جزیره با انواع آبزیان که در آب های زلال شنا می کنند و به آسانی دیده می شوند - جزایر مرجانی کف آب و مرجان هایی که مأمن آبزیان هستند - آهوی جبیر و... پارک های حفاظت شده پارس

- صیدگاه های سنتی ماهی در محدوده جزر و مدی

- اسکله صیادی سلخ ( بزرگترین بازار صیادی جزیره - موسیقی درمانی زار- نمایش سنتی شوشی - لباس های سنتی و سوزندوزی شده زنان )

- بام قشم (دشتی مسطح و پر درخت در ارتفاع 220 متر از سطح دریا و دارای چشم انداز به دریا از جنوب و از شمال ، آب انبار و آهوی وحشی جبیر)

- صیدگاه های سنتی ماهی در محدوده جزر و مدی

- اسکله صیادی سلخ ( بزرگترین بازار صیادی جزیره - موسیقی درمانی زار- نمایش سنتی شوشی - لباس های سنتی و سوزندوزی شده زنان )

- بام قشم (دشتی مسطح و پر درخت در ارتفاع 220 متر از سطح دریا و دارای چشم انداز به دریا از جنوب و از شمال ، آب انبار و آهوی وحشی جبیر)

- کاسه سلخ ( برهوتی وسیع و بی آب و علف با میلیون ها تپه مخروطی شکل کوچک و بزرگ ، چشمه آب معدنی نمک و سولفور.)

کوه مخروطی نمکدان به قطر قاعده 7 کیلومتر و ارتفاع بیش از 300 متر .

- غارهای نمک (که اخیرا توسط کارشناسان کشور چک مطالعه و اندازه گیری شده و با بیش از 5/5 کیلومتر از جمله طولانی ترین غارهای نمک جهان تخمین زده می شود)

- چشمه ها و حوضچه های نمک ( در پای کوه نمکدان )

- 13 کیلومتر ساحل ماسه ای دیدنی های مسیر جاده شمالی

- اسکله زیبای کووه ای

- کارگاه لنج سازی ( در ساحل مقابل پی پشت)

- سد تاریخی ( از دوره ساسانیان) پی پشت

- نخلستان

- دکل های عظیم انتقال نیرو از روی دریا به جزیره ( متصل به شبکه سراسری برق کشور)

- بندر تاریخی لافت و جاذبه های بسیار آن : بادگیرها ، بزرگترین آب انبار جنوب ایران ، چاه های طلا ، قلعه نادری ، برج های تاریخی دوره سامانیان ، مسجد جامع ، درخت نیاز ، کارگاه های لنج سازی ، کوچه های سنگفرش شده و زیبای بندر ، بلوار زیبای ساحلی ، خانه فرهنگ و ....( بندر لافت در واقع یک مجموعه تاریخی فرهنگی است و در شمار 10 روستای برتر کشور به لحاظ معماری شناخته شده و توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به ثبت رسیده است.)

- دره تندیس ها ، در جنوب روستای طبل ( با هزاران ستون و غول سنگ و کوهسر در شکل های اعجاب انگیز )

- ویرانه ها و بقایای کلات کشتاران( منطقه تاریخی )

- جنگل دریایی حرا ( به وسعت بیش از 200 کیلومتر مربع ) – ( ذخیره گاه زیستکره و تحت حفاظت سازمان ملل متحد )

- گونه های مختلف پرنده ساکن و مهاجر در جنگل دریایی حرا

- سد تاریخی گوران

- تنگه چاهکوه ( در جنوب روستای چاهو شرقی )

- تنگ عالی ( در جنوب روستای چاهو غربی )

- دره بوخو( در جنوب روستای دولاب )

- گورستان انگلیسی ها ( منطقه تاریخی ، در جنوب باسعیدو )

بدینسان ، بهترین شکل مسافرت به قشم، ورود با اتومبیل شخصی (یا کاروان متصل به اتومبیل ) به جزیره است. بی تردید ، هرگز ممکن نیست در یک سفر سه روزه بتوانید این همه عجایب و مکان های شگفت انگیز و دیدنی های فراموش ناشدنی را یک جا و چنین سهل و آسان ببینید. خوابیدن در چادرهای مسافرتی در سواحل زیبای قشم نیز خاطره ای است فراموش ناشدنی .

مراکز خرید و بازارهای قشم

بازار سنتی قشم از قدیم فعال بوده و امروز همچنان نقش عمده ای در عرضه انواع محصولات دارند و این بازار در مرکز شهر و در نزدیکی اسکله سنگی (شهید ذاکری) قرار دارد .

بازار ستاره

بهره برداری: بهمن 1376

دارای 641 فروشگاه در سه طبقه تجاری، شعب بانک های ملی ، سپه ، صادرات، واحد فروش برگ سبز، موزه تاکسی درمی، بازی های کامپیوتری ، سالن بیلیارد، رستوران سنتی، کافه تریا، پیتزا فروشی، آرایشگاه زنانه و مردانه، پله برقی، سیستم تهویه مرکزی، سیستم پیجینگ، نمازخانه، نمایندگی محصولات شوارتسکلف آلمان، آرکانسیل، نیوا، کلیون، آرکون، آیوا، سامسونگ، JVC – LG – SONY - تفال – BYC ، چای احمد، فیلیپس

بازار سیمرغ

دارای چهار طبقه ، زیرزمین 24 باب انبار، طبقات همکف و اول 71 فروشگاه ، طبقه دوم رستوران، کافی شاپ، سالن بیلیارد، سیستم تهویه مرکزی، سیستم پیجینگ و آنتن مرکزی